Mało kto kojarzy Podgórze jako miejsce, w którym istniała od końca XIX wieku do wybuchu wojny gmina żydowska. W świadomości współczesnych ta część Krakowa łączy się raczej z gettem, dokąd przesiedlono żydowskich mieszkańców. Wystawa w Muzeum Podgórza to opowieść o życiu tej społeczności w naszym mieście, zanim rozpoczęła się Zagłada.
Reklama
Tuż przed II wojną światową w Krakowie mieszkało blisko 70 tysięcy Żydów. Na myśl przychodzi przede wszystkim dzielnica Kazimierz. Tymczasem w Podgórzu toczyło się równie intensywne życie tej społeczności.
„Zanim wyrosły mury. Żydzi w Podgórzu” - tytuł tej wystawy nawiązuje do czasu sprzed powstania murów krakowskiego getta, które oddzieliły Żydów od świata zewnętrznego w okresie II wojny światowej.
Temat podgórskiej gminy żydowskiej był do tej pory mało eksplorowany. Dlatego celem wystawy w Muzeum Podgórza jest przedstawienie specyfiki społeczności żydowskiej tej części miasta poprzez ukazanie jej wielowymiarowości oraz wpływu prężnie rozwijającego się Krakowa na jego żydowskich mieszkańców i odwrotnie - jak społeczność żydowska pracowała nie tylko dla siebie, lecz dla ogółu mieszkańców.
To nowe ujęcie tematu, a na jego pojawienie się w przestrzeni publicznej, wpływ miało działające w tej krakowskiej dzielnicy Stowarzyszenie Podgórze.
Reklama
Wystawa jest podzielona na kilka części. Opowiada o powstaniu i działalności gminy wyznaniowej, stowarzyszeń religijnych i filantropijnych. Osobną część poświęcono działalności ekonomicznej podgórskich Żydów, którzy wnieśli swój niebagatelny wkład w rozwój przemysłowy Podgórza, a później Krakowa.
Dzięki bogatej ikonografii pochodzącej przede wszystkim ze zbiorów rodzinnych, oczom odbiorców ukazuje się prywatny, domowy świat pięciu podgórskich rodzin, które w ciągu dwóch pokoleń przechodzą metamorfozę kulturowo-obyczajową. Wypełniony prawami Tory religijny świat rodziców ustępuje miejsca nowoczesnym ideom w świecie żydowskim takim, jak syjonizm i socjalizm.
Ostatnia część wystawy, zatytułowana „Elita”, prezentuje najważniejsze grupy i pojedyncze postaci z życia społeczności żydowskiej w Podgórzu, mające ogromny wpływ nie tylko na Żydów podgórskich, lecz także całą populację miasta. Byli to rabini, radni miejscy, wybitni prawnicy i lekarze, a także społecznicy i nauczyciele. Wiele miejsca poświęcono również budowniczym i architektom związanym i realizującym swoje projekty w Podgórzu.
Wernisaż wystawy „Zanim wyrosły mury. Żydzi w Podgórzu” – 9 marca, do oglądania w Muzeum Podgórza, przy ulicy Limanowskiego 51 w Krakowie do 1 grudnia 2023 r.
