Wiele z nich mijamy, nie zwracając na nie uwagi, nawet jeśli są na liście UNESCO. W Małopolsce są setki zabytków architektury drewnianej, kilkusetletnie cuda, wypełnione wspaniałymi dziełami sztuki. Wakacje to idealny czas, by je odkryć. Tego lata można zwiedzać aż 59 drewnianych obiektów w ramach Otwartego Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce.
Kościół św. Michała Archanioła w Binarowej koło Biecza ma ponad pół tysiąca lat, zdobią go polichromie i gotyckie rzeźby z XVI wieku, w środku funkcjonuje galeria sztuki. Kościół od prawie dwudziestu lat jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Binarowa leży niespełna dwie godziny jazdy od Krakowa, w sam raz na jednodniowy wypad za miasto.
Podobnych kościołów, cerkwi, dzwonnic i staropolskich dworów są w Małopolsce setki. 255 najcenniejszych zabytków tworzy Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce. Na liście, oprócz Binarowej, znajduje się aż siedem budowli docenionych przez UNESCO.
To kościoły św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim, św. Leonarda w Lipnicy Murowanej i św. Filipa i Jakuba w Sękowej, a także stare cerkwie św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku, Opieki Bogurodzicy NMP w Owczarach, św. Paraskewii w Kwiatoniu oraz św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych.
Architektura drewniana przez lata uważana była za mniej ważną od zabytków z kamienia czy cegły, tymczasem to właśnie budynki z drewna pozwalają lepiej dotknąć historii naszego regionu. Drewno było podstawowym budulcem w Polsce przez tysiące lat. Używano go przed powstaniem państwowości, przed przyjęciem chrześcijaństwa, sposoby obróbki drwewna i wykorzystywania go do budowy przez setki lat były przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Drewno łatwo się pali, dlatego z tysięcy cennych obiektów do dziś w Małopolsce przetrwało tylko kilkaset zabytkowych budowli. W 2001 roku z inicjatywy Województwa Małopolskiego wszystkie zostały odpowiednio opisane i oznaczone. Tworzą teraz szlak wyjątkowej, bezcennej architektury.
Mapa z wszystkimi zabytkami dostępna jest tutaj.
Lista obiektów udostępnionych do zwiedzania:
1. Bartne | Cerkiew prawosławna pw. św. św. Kosmy i Damiana w Bartnem
2. Barwałd Dolny | Kościół parafialny pw. św. Erazma Biskupa i Męczennika w Barwałdzie Dolnym
3. Berest | Cerkiew pw. św. św. Kosmy i Damiana w Bereście
4. Bielanka | Cerkiew greckokatolicka pw. Opieki Najświętszej Marii Panny w Bielance
5. Binarowa | Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła w Binarowej (Lista UNESCO)
6. Bodaki | Cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra w Bodakach
7. Brunary Wyżne | Cerkiew parafialna greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych (Lista UNESCO)
8. Chabówka | Kościół pw. Świętego Krzyża "na Piątkowej Górze" w Chabówce
9. Czarna | Cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra w Czarnej
10. Czermna | Kościół pw. św. Marcina w Czermnej
11. Dąbrowa Tarnowska | Kościół Wszystkich Świętych w Dąbrowie Tarnowskiej
12. Dębno Podhalańskie | Kościół pw. św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim (Lista UNESCO)
13. Dubne | Cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Dubnem
14. Grywałd | Kościół pw. św. Marcina Biskupa w Grywałdzie
15. Iwkowa | Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Iwkowej
16. Jawiszowice | Kościół pw. św. Marcina w Jawiszowicach
17. Jodłownik | Kościół pomocniczy pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Jodłowniku
18. Kasina Wielka | Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Kasinie Wielkiej
19. Kraków-Mogiła | Kościół pw. św. Bartłomieja w Krakowie-Mogile
20. Krynica Zdrój | Kościół Przemienienia Pańskiego i Matki Boskiej Częstochowskiej w Krynicy Zdroju
21. Kwiatoń |Cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy w Kwiatoniu (Lista UNESCO)
22. Lachowice | Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach
23. Leluchów | Cerkiew św. Dymitra w Leluchowie
24. Lipnica Murowana | Kościół pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej (Lista UNESCO)
25. Łopuszna | Kościół parafialny pw. Świętej Trójcy i św. Antoniego Opata w Łopusznej
26. Łosie | Cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Łosiu
27. Łososina Górna | Kościół pw. Wszystkich Świętych w Łososinie Górnej
28. Łukowica | Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy
29. Marcyporęba | Kościół pw. św. Marcina w Marcyporębie
30. Męcina | Kościół pw. św. Antoniego Opata Pustelnika w Męcinie
31. Nowica | Cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy w Nowicy
32. Nowy Targ | Kościół cmentarny pw. św. Anny w Nowym Targu
33. Orawka | Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Orawce
34. Owczary | Cerkiew greckokatolicka pw. Opieki Bogurodzicy NMP w Owczarach (Lista UNESCO)
35. Paczółtowice | Kościół pw. Nawiedzenia NMP w Paczółtowicach
36. Poręba Wielka | Muzeum Biograficzne Władysława Orkana "Orkanówka" w Porębie Wielkiej
37. Powroźnik | Cerkiew greckokatolicka pw. św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku (Lista UNESCO)
38. Przydonica | Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Przydonicy
39. Przysłop | Cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Przysłopiu
40. Racławice | Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Racławicach
41. Rajbrot | Kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Rajbrocie
42. Ropica Górna | Cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Ropicy Górnej
43. Ryglice | Spichlerz dworski w Ryglicach
44. Sękowa | Kościół pw. św. św. Apostołów Filipa i Jakuba w Sękowej (Lista UNESCO)
45. Sobolów | Kościół pw. Wszystkich Świętych w Sobolowie
46. Sromowce Niżne | Kościół pw. św. Katarzyny w Sromowcach Niżnych
47. Szalowa | Kościół pw. św. Michała Archanioła w Szalowej
48. Szyk | Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i św. Barbary w Szyku
49. Świdnik | Dwór drewniany w Świdniku
50. Trybsz | Kościół pw. św. Elżbiety Węgierskiej w Trybszu
51. Tylicz | Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyliczu
52. Tylicz | Cerkiew greckokatolicka św. Kosmy i Damiana w Tyliczu
53. Tymowa | Kościół parafialny pw. św. Mikołaja Biskupa w Tymowej
54. Uście Gorlickie | Cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy w Uściu Gorlickim
55. Wierchomla Wielka | Cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Wierchomli Wielkiej
56. Więcławice Stare | Kościół pw. św. Jakuba w Więcławicach Starych
57. Wola Radziszowska | Kościół pomocniczy pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Woli Radziszowskiej
58. Wołowiec | Cerkiew prawosławna pw. Opieki Matki Bożej w Wołowcu
59. Zawoja | Kościół pw. św. Klemensa w Zawoi
