Europa się starzeje. Statystyki są nieubłagane. Z każdą kolejną dekadą średnia wieku w Polsce (obecnie wynosząca 40 lat) jest coraz wyższa. Program 500+ mający zahamować ten proces, niestety, nie sprawdza się. W 2017 roku urodziło się w Polsce o 20 tysięcy więcej dzieci niż w 2016, co współczynnik dzietności usytuowało na poziomie 1,45. Kłopot w tym, że by móc w ogóle rozważać tzw. zastępowalność pokoleń musiałby on wynosić.2,1.
Reklama
Na początku lat 90., w chwili pozbywania się pozostałości PRL-u, średnia wieku podskoczyła w narodzie z 26 do 32 lat, ale już w 2018 średnia Polaka to 40 lat. Problem nie tylko polski, ale całego Starego Kontynentu. Jaka przyszłość czeka Europę, która pod względem liczebności obywateli ewidentnie się zwija?
Prognozy wyznaczone na rok 2060 są bardzo smutne. Przy uwzględnieniu obecnego tempa regresu demograficznego, perspektywy dla naszego kraju rysują się najgorzej na całej Europie. Jeśli nic się nie zmieni – średnia wieku może do tego czasu podskoczyć w Polsce aż do 52 lat.
Nowe wyzwania
Przewiduje się, że w 2060 r. osoby w wieku 48 lat, bądź starsze, będą stanowić połowę populacji, mimo prognozowanego niewielkiego wzrostu wartości współczynnika dzietności ogólnej z 1,52 w 2008 r. do 1,57 w 2030 r. i 1,64 w roku 2060. Wzrost ten nie doprowadzi do osiągnięcia wskaźnika zastępowalności pokoleń koniecznego do zajścia pełnej wymiany pokoleniowej.
Starzenie się populacji ma zasadniczy wpływ na funkcjonowanie społeczeństw – zmienia się relacja pomiędzy wielkością grupy czynnej zawodowo a wielkością grupy osób, które zaprzestały aktywności ekonomicznej.
Dla poszczególnych gospodarek szczególnie istotne jest finansowanie usług ochrony zdrowia, opieki długoterminowej oraz systemów emerytalnych. Są to dość duże wyzwania, które w znacznej części wpływają na podejmowanie decyzji o wydłużeniu czasu pracy osób powyżej 65. roku życia. Takie są realia.
Startup'y dla oldboyów
Hank Dittmar, jeden z czołowych urbanistów świata, nazwany przez brytyjski dziennik „Daily Telegraph”- „arcykapłanem nowej urbanistyki” napisał raport na potrzeby Londynu „Ageing London”. I tam zasugerował, aby w takich miastach europejskich, jak Londyn, powołać funkcję zastępcy burmistrza, który zajmowałby się wyłącznie zmianami pokoleniowymi.
Trzeba będzie, jak pisał, przesunąć zainteresowanie na sprawy, które najbardziej dotyczą ludzi po 60-tce. Wysoko na liście priorytetów znajdują się m.in. kwestie związane ze zdrowiem. Z jednej strony idzie o tereny przeznaczone do prowadzenia aktywnego życia – np. jazdy na rowerze oraz chodzenia. Jednocześnie ludzie starsi potrzebować będą większej liczby miejsc do siedzenia oraz większej liczby toalet. Hank Dittmar przewiduje, że możemy spodziewać się rozkwitu kultury startup’ów dla oldboyów.
Starsi ludzie będą wybierać mniejsze przestrzenie w miejscach dysponujących dobrym zapleczem, z łatwym dostępem do centrów handlowo-usługowych i dobrą infrastrukturą transportową. Wszystko bliżej centrum – pod tym względem będą tworzyć wspólny trend z ludźmi młodymi.
Miasta przyjazne wiekowi
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 2007 roku w kontekście starzejących się społeczeństw utworzyła „Globalną Sieć Miast Przyjaznych Wiekowi” (Age Friendly Cities).
Miasta zasługujące na to miano muszą gwarantować dogodną infrastrukturę ,wyposażenie budynków w windy, zabezpieczenia antypoślizgowe i podjazdy dla niepełnosprawnych.
Większość punktów usługowych powinna być zlokalizowana na parterze, miasta powinny zapewniać także odpowiedni system komunikacji miejskiej – niskopodłogowe pojazdy z wyraźnymi oznaczeniami tras oraz wyznaczonymi miejscami siedzącymi dla osób starszych. Miasta powinny zadbać o bezpieczeństwo gwarantowane między innymi przez dobrze rozmieszczone patrole i komisariaty policji. Konieczna jest gęsta sieć parków i miejsc do odpoczynku. Te i wiele innych udogodnień mają szansę sprawić, że starsze osoby poczują, że ich potrzeby są zauważane i zaspokajane.
Zaangażowały się w taką działalność między innymi Barcelona, Madryt, Londyn. A kiedy Kraków stworzy Strategię Dla Pokolenia 60+ ? Wydaje się, że już teraz powinniśmy przygotować się na funkcjonowanie miasta Przyjaznego Wiekowi.
