Stara Nowa Huta to jedno z najlepszych powojennych założeń urbanistycznych, ale zakres wprowadzanych tam zmian może uniemożliwić wpisanie tej części Krakowa na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO - mówi w rozmowie z Gazetą Wyborczą Monika Bogdanowska, wojewódzka konserwator zabytków.
Bogdanowska zapowiada również, że budynki administracyjne nowohuckiego kombinatu będą objęte indywidualnym wpisem do rejestru zabytków Krakowa. Dzięki temu chroniony będzie nie tylko układ urbanistyczny, ale również same budynki wraz z ich wposażeniem.
W rozmowie z "Wyborczą" konserwator zabytków zwraca uwagę, że "oryginalność założenia architektonicznego Nowej Huty przykrywa się styropianem i maluje kolorami, jakich nigdy na elewacjach nie było" a to może być główną przeszkodą przed wpisaniem Nowej Huty na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Zgodnie z założeniami głównego projektanta Nowej Huty Tadeusza Ptaszyckiego zaplanowano miasto na 100 tys. mieszkańców. Obszar zamyka się w trójkącie równoramiennym utworzonym przez al. Jana Pawła II oraz ulice: Bieńczycką, Kocmyrzowską, Bulwarową.
Na szczególną uwagę zasługuje neoklasycystyczna architektura budynków zlokalizowanych przy placu Centralnym zaprojektowana przez Ingardenów. „Staromiejski” zespół Nowej Huty nie został dokończony. Od realizacji pełnego programu odstąpiono około 1955 roku w związku ze zmianą statusu administracyjnego Nowej Huty i ograniczeniami finansowymi. Nie wybudowano ratusza zaopatrzonego w wysoką attykę. Dom Kultury, z którego budowy zrezygnowano już około 1955 miał domykać od południa Plac Centralny stanowiąc jednocześnie otwarcie na zalew planowany w miejscu dzisiejszych Łąk Nowohuckich.
Budowa kombinatu rozpoczęła się w czwartek 23 czerwca 1949 r. Wtedy to na polach Mogiły pojawiły się pierwsze maszyny. Do pracy przystąpiła młodzieżowa 60. Brygada Służby Polsce. Podobnie jak inne wielkie przedsięwzięcia gospodarcze komunistycznej Polski Nowa Huta miała być w dużej mierze dziełem niewykwalifikowanej, lecz entuzjastycznie nastawionej "siły robotniczej".
