Zamek Żupny w Wieliczce to obiekt pod wieloma względami wyjątkowy. Obejmuje trzy budynki oraz szyb górniczy, pozostałości kuchni żupnej - prawdopodobnie najstarszej stołówki pracowniczej w Europie, fragmenty murów obronnych i jedyną zachowaną basztę ze średniowiecznych murów obronnych.
Na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Zamek Żupny w Wieliczce trafil dokładnie 23 czerwca 2013 roku. .
Zamek powstał pod koniec XIII wieku na siedzibę zarządu przedsiębiorstwa Żupy Krakowskie. Ze względu na swoją funkcję, którą pełnił przez 700 lat, wielicki zamek jest unikalnym zabytkiem w skali świata. Obecnie jest miejscem wystaw Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.
Żupy Krakowskie, czyli górnicze przedsiębiorstwo państwowe, skupiało pod jednym zarządem warzelnie i kopalnie soli w Wieliczce oraz Bochni. Były one najbardziej dochodowym, największym i najdłużej działającym przedsiębiorstwem w dziejach Polski.
Zamek był siedzibą zarządu do 1945 roku. W 2013 r., razem z Zamkiem Żupnym, na listę UNESCO wpisana została także Kopalnia Soli w Bochni na zasadzie rozszerzenia dotychczasowego wpisu Kopalni Soli w Wieliczce. Było to możliwe dlatego, że w przeszłości te trzy obiekty stanowiły jedno królewskie przedsiębiorstwo.
Reklama
W latach 70. opiekę nad Zamkiem przejęło Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Po remoncie stał się siedzibą Muzeum i miejscem wystaw. Zamek Żupny (XIII – XIX w.) obejmuje trzy budynki oraz szyb górniczy, pozostałości kuchni żupnej - prawdopodobnie najstarszej stołówki pracowniczej w Europie, fragmenty murów obronnych i jedyną zachowaną basztę ze średniowiecznych murów obronnych.
W Zamku znajdują się wystawy stałe: „Pradzieje Wieliczki i okolic”, „Solniczki – małe arcydzieła sztuki”, Sala Gotycka, ponadto wystawa czasowa "Górnictwo i sztuka. Kolekcja porcelany Middelschulte” (do 22.10.2023 r.). Obecnie w jednym z budynków trwa remont, po jego zakończeniu (koniec 2023 r.) w budynku zostanie urządzona wystawa stała pt. „Solny klejnot w koronie”. Projekt finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Zwiedzanie w godzinach od 9.00 do 20.00.
