Krakowski Panel Transportowy to z wielu powodów była wyjątkowa forma konsultacji z mieszkańcami w sprawie organizowania transportu w mieście. 43 rekomendacje mieszkańców, które zyskały co najmniej 80% poparcia są wiążące dla miasta, w tym poprawa bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów, czy rozwój transportu tramwajowego i premetra. Równie ciekawe było to, co nie zyskało szerszego poparcia.
O wynikach Krakowskiego Panelu Transportowego rozmawialiśmy z dyrektorem Centrum Zarządzania Ruchem w ZTP Kraków, Łukaszem Grygą.
„Tu nie chodziło o jednostkowe, indywidualne problemy, ale znalezienie kompleksowych rozwiązań dla całego miasta” – tłumaczy Gryga.
- Często w mediach słyszymy, że jakieś jedno rozwiązanie rozwiąże wszelkie problemy , a to na przykład, że wystarczy zbudować parkingi park&ride, albo linię metra z punktu A do punktu B, z której de facto korzystać będzie 10% mieszkańców. A sprawa jest bardziej skomplikowana – wyjaśnia nasz gość.
ZOBACZ ROZMOWĘ:
Miasto, takie jak Kraków, wymaga ciągłych, systemowych, wielu działań, które sprawią, że poruszanie się po mieście będzie łatwiejsze i mniej uciążliwe. I właśnie wypracowaniu takich działań poświęcony był Krakowski Panel Transportowy.
Reklama
W panelu wzięło udział 80 osób, wylosowanych w ten sposób, by reprezentowały wszystkich mieszkańców Krakowa. Potem eksperci spoza Krakowa odbyli z uczestnikami merytoryczne spotkania, podczas których tłumaczyli podstawowe zasady organizowania transportu w mieście.
Chodziło o to, by uzmysłowić uczestnikom konieczność patrzenia na problemy komunikacyjne z różnych pespektyw: kierowców, rowerzystów, pieszych, lokatorów i wypracowywać rozwiązania z myślą o dobru ogółu, a nie wąskiej grupy.
Przyjęto też zasadę, że rekomendację, które uzyskają poparcie minimum 80% uczestników będą wiążące dla miasta.
Wszyscy byli zgodni, że najważniejsze jest „Inwestowanie na rzecz poprawy bezpieczeństwa w ruchu rowerów i pieszych, np. poprzez rozdzielanie ciągów rowerowych i pieszych, rozbudowę kładek i estakad, regularne remonty nawierzchni, dodatkowe pasy i sygnalizację świetlną dla rowerzystów/rowerzystek w wybranych miejscach”.
- To zresztą już się dzieje – podkreśla Gryga – W ciągu ostatnich 10 lat bezpieczeństwo w ruchu w Krakowie radykalnie się poprawiło. Dziesięć lat temu na ulicach Krakowa ginęło ponad 50 osób rocznie, w ubiegłym roku zginęło w wypadkach pięć osób – podkreśla nasz gość.
Reklama
Wśród rekomendacji, które są wiążące dla miasta (pełne lista poniżej) jest również postulat, by „priorytetem miasta powinien być rozwój transportu publicznego (a w szczególności tramwajowego i premetra).
Ciekawe jest również to, co nie zyskało poparcia wśród mieszkańców.
- Na przykład postulat, by wprowadzić w mieście bezpłatną komunikację zyskał poparcie zaledwie 17% uczestników panelu – zwraca uwagę Gryga.
Reklama
Lista wiążących dla miasta rekomendacji Krakowskiego Panelu Transportowego:
- Inwestowanie na rzecz poprawy bezpieczeństwa w ruchu rowerów i pieszych, np. poprzez rozdzielanie ciągów rowerowych i pieszych, rozbudowę kładek i estakad, regularne remonty nawierzchni, dodatkowe pasy i sygnalizację świetlną dla rowerzystów/rowerzystek w wybranych miejscach.
- Doskonalenie systemu transportu autobusowego i tramwajowego poprzez zakup nowych pojazdów oraz rozbudowę i modernizację infrastruktury. Działania te powinny gwarantować dostępność transportu zbiorowego dla osób ze specjalnymi potrzebami (pojazdy niskopodłogowe, przystanki dostosowane architektonicznie).
- Dalsza poprawa komfortu podróży w komunikacji miejskiej z dbałością o odpowiednią wentylację, klimatyzację, czystość oraz zapach.
- Dalsza modernizacja i rozwój infrastruktury dla pieszych, w tym poprawa oświetlenia chodników oraz usunięcie barier architektonicznych, dostosowując chodniki i ciągi piesze dla osób z ograniczeniami ruchowymi i szczególnymi potrzebami.
- Szersze wykorzystywanie pasów zieleni (np. łąk kwietnych, krzaków) jako bezpiecznego sposobu oddzielenia tras pieszych, rowerowych i samochodowych oraz wprowadzanie zielonych ekranów akustycznych tam, gdzie jest to możliwe.
- Priorytetem miasta powinien być rozwój transportu publicznego (a w szczególności tramwajowego i premetra), tak aby stawał się on coraz bardziej dostępny, wygodny i szybszy niż samochód do przemieszczania się po mieście.
- Planowanie budowy i rozbudowy infrastruktury transportowej w sposób uwzględniający potrzeby pieszych, w miarę możliwości zachowując istniejące trasy piesze lub tworząc je w dogodnych dla pieszych miejscach.
- Zapewnienie, by nowe inwestycje transportowe w maksymalnym zakresie zachowywały istniejącą przyrodę oraz gdzie tylko to możliwe wprowadzały nowe obszary zielone.
- Dbałość o zróżnicowanie kanałów informowania i edukowania o zrównoważonym transporcie. Informacje powinny pojawiać się online i offline, blisko mieszkańców (m.in. w formie plakatów na dworcach i przystankach, w szkołach, miejscach pracy, spółdzielniach oraz w ramach dni otwartych).
- Zwiększenie wysiłków na rzecz rozwijania sieci parkingów P+R przy wjazdach do miasta z możliwością przesiadki na transport zbiorowy. Plany powinny być oparte na eksperckich analizach (lokalizacja, ilość miejsc) oraz uwzględniać potrzeby osób z niepełnosprawnościami.
- Upowszechnianie cyfrowych tablic z rozkładem jazdy na przystankach komunikacji miejskiej oraz zadbanie o to, by informacje wyświetlane na tych tablicach były na bieżąco aktualizowane i uwzględniały opóźnienia poszczególnych kursów.
- Zacieśnianie współpracy z Urzędem Marszałkowskim i PKP w kwestii rozwoju kolei aglomeracyjnej.
- Kontynuacja rozbudowy i uzupełniania sieci buspasów, dążąc do jej maksymalnej ciągłości. Zadanie to należy realizować w oparciu o bieżący monitoring obciążenia istniejącej sieci buspasów oraz - tam, gdzie to możliwe - uwzględniając istniejącą infrastrukturę.
- Dążenie do integrowania sieci transportu zbiorowego (publicznego i prywatnego) w ramach aglomeracji z planowanym rozwojem sieci P&R, w tym tworzenie wygodnych możliwości przesiadek z busów prywatnych na transport publiczny dowożący do centrum miasta.
- Uwzględnianie w Miejskich Planach Zagospodarowania Przestrzennego dla nowych osiedli wymogów dotyczących zapewnienia bazy lokali usługowych na potrzeby mieszkańców/mieszkanek.
- Skuteczne egzekwowanie przepisów o korzystaniu z buspasów.
- Wspieranie utworzenia jednego zintegrowanego i łatwo dostępnego źródła danych (np. aplikacji), w którym możliwe będzie sprawdzenie możliwości transportowych na konkretnych trasach w ramach aglomeracji krakowskiej i innych danych, np. kosztów takiej podróży, liczby punktów przesiadkowych oraz wytworzonego CO2.
- Poprawa dostępności komunikacyjnej placówek ochrony zdrowia i urzędów przede wszystkim poprzez ułatwianie dojazdu komunikacją miejską, a tam gdzie jest to niezbędne i jednocześnie możliwe poprzez zapewnienie adekwatnej liczby miejsc parkingowych. Wdrażanie konkretnych rozwiązań w tym zakresie powinno być poprzedzone analizą dostępność poszczególnych placówek prowadzącą do określenia kluczowych obszarów interwencji
- Zacieśnianie współpracy z gminami ościennymi na rzecz integracji rozwoju przestrzennego z rozwojem sieci transportu zbiorowego poprzez planowanie tras transportu publicznego na jeszcze niezabudowane tereny oraz planowanie wysokiej gęstości zabudowy wokół węzłów komunikacji zbiorowej z jednoczesną dbałością o zachowanie obszarów ochrony przyrody.
- Bieżące monitorowanie stanu infrastruktury tramwajowej i wprowadzenie kalendarza jej zaplanowanych remontów, tak, aby nie dopuścić do spadku prędkości tramwajów na skutek braku bieżącego utrzymania i podnosić ją tam, gdzie to możliwe.
- Rozwijanie sieci połączeń i infrastruktury transportowej na obrzeżach miasta na podstawie analizy potrzeb.
- Zacieśnienie współpracy z gminami metropolii krakowskiej w celu wypracowania wspólnego podejścia do promocji zrównoważonego transportu publicznego. Takie podejście powinno zostać wypracowane do marca 2025 roku.
- Priorytetem miasta powinien być dialog z szerokim gronem interesariuszy/interesariuszek na rzecz rozwoju zrównoważonej mobilności. Formy dialogu powinny być różnorodne i systematycznie rozwijane, tak by uwzględniały głos wszystkich grup społecznych.
- Kierunkiem rozwoju miasta Krakowa powinno być ograniczanie konieczności przemieszczania się po mieście wspierane przez rozwój infrastruktury oraz podnoszenie jakości usług społecznych w pobliżu miejsca zamieszkania (dzielnicy) - zgodnie z koncepcją miasta 15-minutowego - oraz rozwój usług publicznych online.
- Miasto powinno dążyć do stopniowego zwiększenia udziału autobusów napędzanych paliwami alternatywnymi (szczególnie energią elektryczną) we flocie krakowskiej komunikacji miejskiej.
- Skuteczna egzekucja przestrzegania norm hałasu generowanego przez pojazdy.
- Dalsze rozszerzanie oferty dostępnych form biletów na komunikację miejską (np. o bilety przystankowe, bilety na kilka przejazdów).
- Kontynuowanie działań na rzecz stworzenia zintegrowanego biletu na komunikację miejską i aglomeracyjną.
- Priorytetem miasta powinien być rozwój premetra. Rozwój powinien być połączony z kampanią informacyjną i edukacyjną dotyczącą harmonogramu prac wykonywania poszczególnych etapów premetra i przedstawiającą korzyści wynikające z premetra.
- Zapewnienie skutecznego przepływu informacji między wydziałami Urzędu Miasta oraz prowadzenie przez jednostki miejskie spójnej i jasnej komunikacji o procesie zarządzania systemem transportowym, wyjaśniającej mieszkańcom/mieszkankom cele podejmowanych działań.
- Dalsze zachęcanie pracodawców/ pracodawczyń, aby promowali/promowały zrównoważony transport wśród swoich pracowników/pracowniczek, np. poprzez dopłaty do komunikacji miejskiej jako benefit pracowniczy, stwarzanie możliwości pracy hybrydowej i pracy w elastycznych godzinach lub wprowadzenie tak zwanych korpobusów.
- Zwiększenie liczby inwestycji w nowe drogi rowerowe (również jako samodzielne inwestycje), zapewniając spójność i ciągłość tras rowerowych w mieście, tak aby do 2028 roku możliwe było przejechanie rowerem odcinka min. 4 km wyłącznie po drodze dla rowerów, pasie rowerowym lub po obszarze objętym strefą ruchu uspokojonego z dowolnego punktu w Krakowie.
- Analiza zachowań transportowych wśród turystów i w razie potrzeby podjęcie działań mających na celu zachęcanie ich do korzystania ze zrównoważonego transportu, np. poprzez krótki poradnik komunikacyjny udostępniany w hotelach, na stronach rezerwacyjnych lub sms-em z wykorzystaniem geolokalizacji przy wjeździe do miasta.
- Przeprowadzenie akcji informacyjnej o obowiązujących przepisach dotyczących hulajnóg, rolek i innych urządzeń transportu osobistego w ruchu miejskim oraz zapewnienie skutecznego egzekwowania tych przepisów.
- Opracowanie i wdrożenie kampanii informacyjno-promocyjnej na temat transportu zbiorowego, w szczególności skierowanej do kierowców/kierowczyń.
- Określenie i wdrożenie zasad ograniczenia wjazdu samochodów ciężarowych do miasta (np. wyznaczone godziny, dni tygodnia, dopuszczalna masa całkowita pojazdu), a jednocześnie wspieranie tworzenia infrastruktury sieci magazynów na obrzeżach umożliwiającej dowóz towarów do miasta samochodami dostawczymi.
- Zapewnianie priorytetu dla transportu szynowego w ramach II i III obwodnicy poprzez zapewnianie tramwajom pierwszeństwa na wszystkich skrzyżowaniach, dostosowanie ich rozkładów jazdy do godzin szczytu i późnych godzin powrotu oraz dostosowywanie innych środków transportu do kursowania tramwajów.
- Zwiększenie skuteczności egzekwowania przepisów dotyczących parkowania.
- Kampania informacyjna wyjaśniająca cele strefy płatnego parkowania oraz sposób wydatkowania środków z opłat parkingowych.
- Dążenie do eliminacji pojazdów niespełniających norm emisji spalin w taki sposób, aby koszty utylizacji takich pojazdów nie były przerzucone wyłącznie na mieszkańców/mieszkanki.
- Powołanie społecznego ciała doradczego złożonego z przedstawicieli i przedstawicielek różnych grup w mieście (mieszkańców/mieszkanek całej metropolii, w tym panelistów/panelistek, przedsiębiorców/przedsiębiorczyń, władz, niezależnych ekspertów/ekspertek), które będzie cyklicznie spotykać się, proponować i opiniować rozwiązania związane ze zrównoważonym transportem oraz określenie zakresu kompetencji i zasad jego funkcjonowania.
- Poprzedzanie wprowadzania rozwiązań w zakresie ruchu i parkowania pilotażami na mniejszą skalę i/lub dialogiem z mieszkańcami/mieszkankami danego rejonu.
- Konsekwentne opieranie miejskich planów na nowe inwestycje w system komunikacji publicznej na wynikach badań przepustowości poszczególnych kursów.
