“Łupinka”, charakterystyczna uczelniana kawiarnia, zlokalizowana na dziedzińcu głównym Kampusu Politechniki Krakowskiej przy ulicy Warszawskiej, jest właśnie remontowana. Renowacja, pomyślana jako projekt badawczy, ma być hołdem obecnych studentów PK dla tych sprzed lat.
Reklama:
“Wszyscy ją kojarzą. W codziennym pośpiechu akademickiego życia stanowi prawdziwą oazę spokoju, wypełnioną ciepłym zapachem świeżo parzonej kawy” - czytamy opis “Łupinki” w mediach społecznościowych PK. Najstarszy i najbardziej charakterystyczny element budowli ma ponad 60 lat, stąd konieczność dostosowania konstrukcji do dzisiejszych warunków technicznych. Swój udział w przedsięwzięciu mają studenci IV roku kierunku Budownictwo, którzy wykorzystują inwestycję do prowadzenia badań nad wyjątkową, modernistyczną konstrukcją żelbetową “Łupinki”.
Koordynatorem projektu jest mgr inż. Łukasz Ślaga z Katedry Konstrukcji Żelbetowych i Sprężonych na Wydziale Inżynierii Lądowej PK. “Wymienione zostanie wszystko, co było wtórne. Między innymi elewacja, wcześniej szklano - stalowa, a teraz będzie aluminiowa. Główna konstrukcja - czyli właśnie ta żelbetowa “łupina” - będzie wzmacniana, bo minął okres jej trwałości. Standardowo jest to około 50 lat” – wyjaśnia mgr inż. Łukasz Ślaga.
Jak informuje uczelnia, tu do akcji wkraczają studenci budownictwa. W ramach przedmiotu dyplomowego "Technologia wykonania i wzmacniania konstrukcji z betonu" odtwarzają numerycznie pierwsze modele budowli, które powstały w latach 60. ubiegłego wieku. Ponadto analizują stan techniczny konstrukcji i proponują rozwiązania dotyczące jej wzmocnienia. “Szczególnie tutaj chodzi o elementy przynoszące rozpór. To są takie ściągi, które były położone w ziemi i zostały odkopane. Nie są w bardzo złym stanie, ale widać na nich ząb czasu” – mówi mgr inż. Łukasz Ślaga, cytowany na stronie uczelni.
“Studenci regularnie wizytują budowę. Nie prowadzą oczywiście jako takich prac budowlanych, bo do tego celu uczelnia zatrudniła firmę zewnętrzną, ale robią praktycznie wszystkie prace okołobudowlane: inwentaryzację geometryczną, zdjęciową oraz analizy i obliczenia statyczno-wytrzymałościowe samej kopuły”. Dzięki temu młodzież uczy się w sposób praktyczny, a jednocześnie prowadzi badania, które będą podstawą do zaliczenia przedmiotu dyplomowego. Efektem przeprowadzonych analiz będzie też artykuł techniczny, który zostanie rozesłany do czasopism naukowych traktujących o budownictwie.
Reklama
Władze Wydziału Inżynierii Lądowej podkreślają, że to pilotażowy projekt oparty o model Project Based Learning. “Cała grupa studentów w ramach danego przedmiotu jest zaangażowana w przedsięwzięcie zgodnie z istniejącym sylabusem. Nie trzeba w tym celu zmieniać programu kształcenia. Dodatkowo wywołuje to u studentów entuzjazm i pasję. Dzięki temu zupełnie inaczej osiąga się rezultaty dydaktyczne niż w drodze siedzenia przy biurku na sali wykładowej. Na pewno też młodzież będzie miała wielką satysfakcję, że w jakiś sposób przyłożyła się do rewitalizacji „Łupinki”” – mówi dr hab. inż. Lucyna Domagała, prof. PK, dziekan Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej.
Dodatkowym celem projektu jest przypomnienie społeczności akademickiej Politechniki Krakowskiej, że “Łupinka” to spora część żywej historii uczelni. Jako taka powinna być miejscem nie tylko serwowania najlepszej kawy w mieście, ale też badań naukowych. Miejscem wspólnym zarówno dla studentów, jak i pracowników PK, podkreślają naukowcy.
Historia “Łupinki” liczy dokładnie 61 lat. Jej źródło to projekt badawczy rozpoczęty w 1963 roku przez doc. dr inż. Sylwestra Oleszkiewicza oraz dr inż. Zbigniewa Parzniewskiego, którzy postanowili zaprojektować i zrealizować konstrukcję tak zwanej powłoki samokształtnej. “Docent Oleszkiewicz prowadził badania modelowe w Katedrze Budownictwa Żelbetowego, jak się wówczas nazywała. Rozpoczęły się od przygotowania modelu siatki z prętów, która była pierwotnie wykonana z plastiku. Siatka była następnie podnoszona, żeby zobaczyć, jak się kształtuje powłoka w zależności od geometrii tej siatki. Efektem tych prac były dwa modele: jeden odkształcał się bardziej, drugi mniej. “Łupinka” powstała w oparciu o ten pierwszy” – mówi mgr inż. Łukasz Ślaga.
Sklepienie budynku w formie takiej, jaką znamy, powstało poprzez zbudowanie masztu w punkcie centralnym konstrukcji i podwieszeniu na nim opisanej wyżej siatki, tym razem już stalowej - wyjaśniają przedstawiciele PK.. Ta była początkowo płaska, ale po jej podniesieniu w kilku punktach - po kilku próbach - zaczęła nabierać charakterystycznego kształtu łupiny orzecha, który ma obecnie.
“Tak powstał szkielet, na który nałożono rodzaj bardzo drobnej siatki, a następnie pokryto ją betonem natryskowym. To było o tyle nowatorskie, że tego typu konstrukcje w tamtym czasie były wykonywane na kosztownych szalunkach i krążynach. Dzisiaj używamy do tego powłok pneumatycznych, na przykład balonów, na których wykonuje się zbrojenia i na nie nakładany jest beton. Tutaj zbrojenie stanowiło jednocześnie szalunek” – tłumaczy mgr inż. Łukasz Ślaga. – “Po zakończeniu budowy w 1963 roku konstrukcja właściwie nie miała żadnej sprecyzowanej funkcji. Ona sobie po prostu “była”, jak rzeźba. Czasami pod nią parkowano samochody, by chronić je przed opadami”.
Na przełomie lat 60. i 70. pracownicy Katedry Budownictwa Żelbetowego pomyśleli, że skoro projekt badawczy się zakończył, a na dalsze zastosowanie budowli nie ma pomysłu, to może warto ją rozebrać. Sprzeciwili się temu ówcześni studenci Politechniki Krakowskiej, którzy bardzo polubili klimatyczną, charakterystyczną, żelbetową łupinę na dziedzińcu Kampusu PK i nie chcieli, aby znikła. Sprzeciw studencki zaowocował pomysłem adaptacji konstrukcji do celów użytkowych.
Tak właśnie powstała baro - kawiarnia “Łupinka”, która służy społeczności akademickiej Politechniki Krakowskiej jako miejsce spotkań, relaksu i serwowania smacznych kaw i przekąsek. Obecne zaangażowanie studentów budownictwa PK w odnowę “Łupinki” jest hołdem dla tych studentów, dzięki którym ona wciąż istnieje.
„Łupinka” jest jedną z budowli uwzględnionych w projekcie edukacyjnym „Krakowski Szlak Modernizmu” i stworzonej w jego ramach bazie danych, prowadzonej przez krakowską fundację Instytut Architektury.
