Jak co roku, na krakowskich cmentarzach komunalnych remontowane są zabytkowe nagrobki, pomniki nagrobne, ogrodzenia i mury.
Reklama
Prace konserwatorskie zleca wykonawcom Zarząd Cmentarzy Komunalnych, który informuje, że w tym roku na cmentarzu Rakowickim renowacji poddano kilkanaście zabytkowych pomników nagrobnych, trwają też prace przy odnowie muru wschodniego oraz grobów wojennych na kwaterze poległych z I wojny światowej, a w przedostatnią fazę wchodzi projekt kompleksowej rewaloryzacji starego cmentarza Podgórskiego.
Największy zespół zabytków sztuki nagrobnej w Krakowie znajduje się na cmentarzu Rakowickim. ZCK wylicza, że przeprowadzone w 2025 roku prace objęły: grobowiec prof. Nikodema Napoleona Cybulskiego i rodziny Cybulskich na kwaterze O, grobowiec rodziny Wodzickich na pasie Lb, grupa pomników nagrobnych na pasie 7 - prace przy pomnikach nagrobnych na grobach: rodziny Skalskich, Stanisława Zakrzewskiego, Antoniny Piegłowskiej, pomnik nagrobny na grobie Jana Teleżyńskiego, pomnik nagrobny na grobie Władysława Niemekszy oraz grupę pomników nagrobnych - grobowiec Wiktorii i Hipolita Popielów, nagrobek na grobie Ludwika Smólskiego, grobowiec Józefa Rotkiewicza i Tekli Mikuszewskiej, nagrobki na grobie Marcjanny i Antoniego Kudasiewiczów.
Prace konserwatorskie i renowacyjne, przeprowadzone na cmentarzu Rakowickim kosztowały nieco ponad 400 tysięcy złotych i były dofinansowane przez Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa, który przekazał ponad 190 tysięcy.
Są też plany na najbliższe lata, od 2026 do 2027 roku na cmentarzu Rakowickim wykonane zostaną prace konserwatorskie przy kolejnych zabytkowych pomnikach nagrobnych:
grobowiec M. i A. Popielów na pasie 25
trzy pomniki nagrobne na pasie 30: pomnik nagrobny na grobie księdza A. Ważyńskiego, pomnik nagrobny S. Matkowskiego oraz grobowiec rodziny Koszarskich
na kwaterze Gb: cztery pomniki nagrobne na grobach m.in.: M. Tomaszewskiej, R. Cholewy, rodziny Hanytkiewicz, A. Lewickiej i P. Lewickiego
pomnik nagrobny na grobie Z. Langera na kwaterze II b
na pasie 41 grupa siedmiu grobów: grobowiec rodziny Fischerów, rodziny Niesiołowskich, rodziny Kufelkowskich, rodziny Riedlów, A. Charzewskiej, nagrobek na grobie J. i J. Rycharskich oraz nagrobek na grobie P. Jarzyny.
Na cmentarzu Rakowickim zakończyły się też - lub jeszcze trwają zaplanowane na ten rok prace renowacyjne i naprawcze ogrodzenia pomnika nagrobnego na grobie O. Kolberga, prace renowacyjno - konserwatorskie i naprawcze pomnika nagrobnego na grobie Petera von Petrovits, kwatera XXIII, prace remontowo - konserwatorskie nagrobka na grobie W. Boreckiego, weterana – byłego żołnierza Legionów Polskich i Wojska Polskiego, na Kwaterze Poległych w czasie I wojny światowej, prace renowacyjno-konserwatorskie i naprawcze pomnika nagrobnego na grobie J. Pobóg Dłużewskiego, powstańca styczniowego – na pasie 1, prace renowacyjno-konserwatorskie i naprawcze pomnika nagrobnego na grobie A. Kolońskiej – na pasie 7, prace renowacyjno-konserwatorskie pomnika nagrobnego z wyobrażeniem klęczącej postaci – na pasie Ac, prace renowacyjno-zabezpieczające przy zabytkowych grobowcach i pomnikach nagrobnych: grobowiec rodziny Szafrańskich i Dembowskich na kwaterze Bb oraz pomnik nagrobny rodziny Wierzbickich na kwaterze XIIIb. Wartość tych prac to blisko 150 tysięcy złotych, w tym 37 000 zł ze środków wydzielonych do dyspozycji Dzielnic: Grzegórzki, Prądnik Czerwony, Prądnik Biały, Krowodrza oraz Zwierzyniec. Prace będą prowadzone do końca listopada.
Podobnie jak w ubiegłych latach, ZCK zdobył pieniądze z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na renowację grobów i cmentarzy wojennych - na prace konserwatorskie i restauratorskie na kwaterze poległych w czasie I wojny światowej na cmentarzu Rakowickim. Dzięki kwocie, przekraczającej 460 tysięcy, z czego 180 przekazał Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie, wykonano prace renowacyjno - konserwatorskie przy 17 nagrobkach z okresu międzywojennego w grupie grobów żołnierzy Legionów Polskich, prace renowacyjno - konserwatorskie przy 77 nagrobkach na grobach żołnierzy c.k. armii austro - węgierskiej – nagrobki w formie obramień z betonu, dwa nagrobki ze stojącymi płytami napisowymi, tzw. attykami, prace konserwatorskie przy trzech stelach upamiętniających poległych w latach 1914 – 1920, ustawionych na mogiłach zbiorowych – we wschodniej części kwatery, wykonanych z jasnego lastriko, z inskrypcją „Poległym 1914 – 1920 Cześć”, prace konserwatorskie i restauratorskie przy bramie wejściowej i filarach wygradzających kwaterę wojenną (30 filarów niskich oraz 20 filarów wysokich). Prace na kwaterze wojennej również zakończą się z końcem listopada.
Reklama
Konserwatorzy sztuki pracują też na zabytkowym Starym Cmentarzu Podgórskim, na którym rozpoczyna się trzeci, przedostatni etap rewaloryzacji. Przedsięwzięcie jest rozpisane na lata 2023 – 2026 w ramach projektu: „Ocalić najstarszą miejską nekropolię przed degradacją i zapomnieniem. Rewaloryzacja starego cmentarza Podgórskiego w Krakowie, miejsca spoczynku i upamiętnienia wybitnych obywateli dawniej odrębnego miasta Podgórza”.
W latach 2025 – 2026 (III i IV etap kompleksowej rewaloryzacji) prace obejmą m.in:
usunięcie 29 zdewastowanych w latach 70. XX w. lastrykowych nagrobków
wykonanie nowych 28 nagrobków wg wzorów zaakceptowanych przez służby konserwatorskie
restaurację nagrobka Józefa
restaurację elementów dawnego grobowca Cieślików – aranżacja elementów na nowej konstrukcji, z częściową rekonstrukcją ścian
roboty związane z ukończeniem na cmentarzu infrastruktury dla uruchomienia oświetlenia, jak również monitoringu.
Koszt realizacji robót w ramach III oraz IV etapu wyniesie ponad 2 miliony złotych i również jest wspierany przez Narodowy Funduszu Rewaloryzacji Zabytków.
Kontynuowana jest restauracja muru wschodniego cmentarza Rakowickiego, zaplanowana na lata 2024 - 2026, a roku ubiegłym przeprowadzono roboty budowlane i prace konserwatorskie przy odcinku muru o długości około 38,60 m wraz z konserwacją 24 tablic epitafijnych z marmuru i tzw. marmuru dębnickiego. W 2025 roku wykonywane są prace przy odcinkach muru o długości ponad 74 mb.
”Roboty budowlane i prace konserwatorskie mają na celu kompleksową restaurację muru wraz ze znajdującymi się na nim tablicami epitafijnymi, które są jednymi z najstarszych zabytków na cmentarzu Rakowickim. Zabytkowy ceglany mur, stanowiący ogrodzenie nekropolii od strony północno-wschodniej, znajduje się w bardzo złym stanie technicznym i wymagał podjęcia niezwłocznie działań restauracyjnych. Obiekt ten posiada wysoką wartość historyczną i artystyczną. Obecnie wykonawca kończy realizację drugiego etapu umowy zawartej w 2024 roku” - informuje ZCK i dodaje, że również te prace renowacyjne są współfinansowane z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków.
