Możemy być bliżej rozwiązania jednej z największych zagadek medycyny i to dzięki naukowcom z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Międzynarodowy zespół z udziałem krakowskich badaczy odkrył, że za zachorowanie na chorobę Alzheimera może być odpowiedzialna bakteria Porphyromonas gingivalis. Ta sama, która wywołuje... zapalenie dziąseł.
Coraz więcej osób zapada na chorobę Alzheimera, a ta wciąż kryje wiele tajemnic. W efekcie ciągle nie ma na nią skutecznej terapii, profilaktyki, ani metod diagnostycznych, żeby wykryć tę chorobę na wczesnym etapie - zanim pojawią się pierwsze objawy demencji. Teraz to może się zmienić. Tę szansę dają światu m.in. naukowcy z Wydziału Biochemii, Biofizyki oraz Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Prof. Potempa: to bardzo pracowity i zdolny zespół
O tym, że na rozwój choroby Alzheimera mogą mieć wpływ bakterie wywołujące paradontozę, świat nauki mówił już od kilku lat. Brakowało jednak przekonywujących dowodów. Praca opublikowana na łamach “Science Advances” po raz pierwszy te solidne dowody przedstawia. Krakowski zespół pod przewodnictwem prof. Jana Potempy jest jednym z trzech głównych autorów tej publikacji. Nad badaniami pracowali aż dziewięć lat!
Prof. Jan Potempa:
Zawsze pozostajemy sceptyczni co do wyników, bo w tak zagadkowej chorobie nic nie jest stuprocentowo pewne, ale to oczywiście ważny i wspaniały moment, że po tylu latach wspólnej, żmudnej, ciężkiej pracy, wreszcie pokazujemy jej efekt. Mam bardzo pracowity zespół zdolnych, młodych ludzi. Chcemy dalej kontynuować badania.
Członkowie zespołu to dr hab. Piotr Mydel, dr Małgorzata Benedyk, mgr Agata Marczyk, mgr Karina Adamowicz oraz Annelie Hellvard. Sam prof. Potempa już od wielu lat jest związany z badaniami na temat bakterii (Porphyromonas gingivalis, PG), o której tak głośno w ostatnich dniach. Jego prace przyczyniły się do zmiany podstawy myślenia o genezie paradontozy. Za swoje dokonania został nagrodzony m.in. Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
"Prezent" dla stomatologów
Od kilku lat coraz częściej pojawiają się publikacje, że parodontoza, czyli choroba dziąseł występuje częściej i o większym nasileniu u osób cierpiacych na chorobę Alzheimera. Koreluje to dobrze z występowaniem bakterii PG w większości próbek mózgu osób, które cierpiały na chorobę Alzheimera, ale pojawiały się kontrargumenty, że pacjenci z demencją nie dbają tak o higienę jamy ustnej. - W naszych badaniach podawaliśmy więc bakterię myszom. Okazało się, że PG atakowała konkretne obszary mózgu gryzoni, wywoływała stan zapalny i złogi białkowe, powszechnie kojarzone z chorobą Alzheimera - wyjaśnia Profesor.
Prof. Potempa śmieje się, że publikacja to prezent dla stomatologów. - Paradontoza to niestety bardzo częsta choroba, ale na szczęście umiemy ją leczyć i jej zapobiegać. Już dwa lata temu czytałem pracę o tym, że pacjenci z chorobą Alzheimera, u których wprowadzono agresywne leczenie parodontozy, miało później lepsze wyniki w testach na kognitywne funkcje mózgu - mówi.
Na lek trzeba jeszcze poczekać
Prowadzenie dalszych badań jest istotne zwłaszcza w kontekście wprowadzenia na rynek leku, nad którym pracuje firma Cortexyme. Ma on blokować działanie toksyn bakterii PG (podanie go u myszy znacząco złagodziło zapalenie i zwolniło tworzenie się złogów białkowych). Testy kliniczne wchodzą obecnie w drugą fazę, mającą sprawdzić skutecznośc leku w zapobieganiu postepowi demencji. Naukowcy podkreślają jednak, że do czasu upowszechnienia się leku lub ewentualnej szczepionki mogą minąć lata.
Dbać o dziąsła i zęby może każdy już teraz.
