Robot kręgosłupowy Mazor X Stealth, jedyny na razie w Polsce, w połączeniu ze sztuczną inteligencją, pomaga lekarzom w wykonaniu skomplikowanych operacji. Pracuje na nim zespół wybitnego polskiego neurochirurga, profesora Andrzeja Maciejczaka, który był gościem Life in Kraków. Dla kogo dostępne są te operacje?
Reklama
W tarnowskim Szpitalu im. Św. Łukasza do Kliniki Neurochirurgii trafił robot, którego koszt 4,5 miliona złotych w większości pokrył Urząd Wojewódzki, a kwotę 500 tysięcy wydał na to urządzenie szpital.
Czym Mazor X różni się od popularnego robota chirurgicznego da Vinci? Jak opisuje to profesor Maciejczak, kierujący Kliniką Neurochirurgii, to właściwie ramię robotyczne, podobne do tego, jakie widzimy czasem w fabryce, gdzie montuje elementy czy obsługują taśmową produkcję.
ZOBACZ ROZMOWĘ:
„Ten robot pozwala na dwie rzeczy. Po pierwsze precyzyjnie umieścić implanty w kręgosłupie. To zazwyczaj śruby. Z takich technologii korzystamy już od dawna, w oparciu o wzmocnioną rzeczywistość. Ale przewaga robota jest w samym planowaniu operacji, a dokładnie w rozmieszczaniu tych implantów w kręgosłupie i dobraniu najbardziej odpowiedniego dla chorego kształtu kręgosłupa. I tu włącza się sztuczną inteligencję.”
Sztuczna inteligencja pod ludzką kontrolą
Profesor Andrzej Maciejczak z użyciem Mazor X ma możliwość planowania operacji w gabinecie, a nawet w domu. Odbywa się to na wirtualnym kręgosłupie pacjenta, wiernie odzwierciedlającym jego realny kręgosłup, zbudowany na podstawie tomografii komputerowej. Każdy człowiek ma bowiem swój indywidualny kształt kręgosłupa.
Reklama
Można jednak idealnie zoperować kręgosłup, podkreśla profesor Maciejczak, według wcześniej zaplanowanego obrazu wirtualnego, a jednak wyniki nie będą adekwatne. Dlatego na podstawie kilku tysięcy przypadków z całego świata inżynierowie włączyli uczenie maszynowe, aby przeanalizować, co można poprawić. I tak sztuczna inteligencja sugeruje teraz wyniki, których lekarze by się nie spodziewali. Jednak nie należy się obawiać, że to komputery samodzielnie operują pacjentów, uspokaja nasz gość.
„Wszystko jest pod kontrolą człowieka. Ostatecznie plan operacji zatwierdzam lub nie, ja, a nie wytwór sztucznej inteligencji.”
Chirurgia kręgosłupa minimalnie inwazyjna
Medycyna to szeroka specjalność i dla każdej jej podspecjalności dedykowana jest inna technologia. Mazor X jest dedykowany chirurgii kręgosłupa. Sprawdza się w jego skomplikowanych deformacjach, które wymagają wiedzy i doświadczenia. Z użyciem robota można dobrać optymalny kształt kręgosłupa i optymalnie zaplanować operację.
Profesor Maciejczak nie obsługuje robota Mazor X sam. Do tego jest specjalnie dedykowana osoba, która wszystko uruchamia, podłącza komputer do stołu chirurgicznego, na którym leży pacjent. Jest też połączenie z aparatem rentgenowskim, a lekarz robi pewien wycinek.
Reklama
„Ja mam monitor obłożony taką sterylną folią, przez którą mogę na tym ekranie dotykowo sterować. Decydować na przykład, gdzie i jak wprowadzam śrubę do kręgu. Cały czas jeszcze wspomagają nas inżynierowie z firmy, która wyprodukowała robota. Ale już niedługo będziemy to robić samodzielnie.”
Choć chirurgia kręgosłupa poszła w kierunku minimalnie inwazyjnym, to robot Mazor X jest wykorzystywany też do operacji otwartych.
„To, co kiedyś było cięciem przez pół pleców, dzisiaj możemy robić przez minimalne nacięcia na skórze. Ale są takie skomplikowane deformacje kręgosłupa, że trzeba je operować przy olbrzymich otwarciach ciała.”
Jak przestawić się z operacji otwartych na robotyczne?
W klinice kierowanej przez profesora Andrzeja Maciejczaka od 6 lat używana jest technologia nazywana nawigacją kręgosłupa. Po zrobieniu skanu, czyli badania, buduje się wirtualny model kręgosłupa na monitorze.
„Na nim są też odzwierciedlone narzędzia, które trzymamy w rękach. W Polsce to częściej spotykane, bo robot jest raczej wyjątkiem. To jednak pozwala nam być obytymi z tą technologią nawigacji i wzmocnionej rzeczywistości. Natomiast przy nowym urządzeniu jakim jest Mazor X dużym przeskokiem jest planowanie przedoperacyjne.”
Reklama
Robot, jaki stał się wyposażeniem Kliniki Neurochirurgii w tarnowskim Szpitalu Św. Łukasza, daje możliwość perfekcyjnego zoperowania kręgosłupa, z adekwatnym kształtem i krzywizną. A także możliwe jest to, co było już przy nawigacji – bezpieczne wprowadzenie implantów
Dlaczego Tarnów a nie Kraków?
Profesor Andrzej Maciejczak jest neurochirurgiem z ogromnym doświadczeniem i renomą. Ten nowoczesny robot kręgosłupowy trafił więc w miejsce, gdzie zostanie optymalnie wykorzystany.
„Nasza klinika jest jedną z najbardziej wiodących klinik chirurgii kręgosłupa w Polsce i Europie. Nauczam młodych adeptów sztuki lekarskiej albo też doświadczonych chirurgów kręgosłupa. Uczę na podstawie tego, co i jak operuję. Pokazuję, jak to wygląda, na podstawie technik operacyjnych. Publikujemy też w piśmiennictwie naukowym, głównie amerykańskim, a tam nie ma uznaniowości, bo recenzenci nie wiedzą, z jakiego kraju pochodzi tekst.”
