Witamina D3 to niezwykle istotny składnik naszej diety i stylu życia. Odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu organizmu w dobrej kondycji, a jej niedobory mogą prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych. Czym jest, skąd się bierze i dlaczego jest dla nas tak ważna?
Czym jest witamina D3 i skąd ją czerpać?
Witamina D jest związkiem chemicznym, który rozpuszcza się w tłuszczach. Występuje w dwóch formach: jako witamina D2 zawarta w roślinach i D3, występująca tylko u zwierząt. Ludzie przyjmują ją więc wraz z pokarmem roślinnym (D2), a postać D3 wraz z pokarmami zwierzęcymi, w tym głównie olejami rybimi. Jednak w przeważającej części (około 90%) nieaktywna postać witaminy D3 powstaje pod wpływem promieni słonecznych w naszej skórze. Co ciekawe, witamina ta sama w sobie nie wykazuje aktywności biologicznej, dopiero po przemianach w wątrobie i nerkach staje się aktywnym metabolitem działającym jak hormon.
Jednak w związku z położeniem geograficznym, w Polsce możemy ze słońca przyswajać ją jedynie od końca kwietnia do początku września i to w bezchmurne dni między godziną 10.00 a 15.00. Trzeba jednak przebywać na słońcu codziennie minimum przez 15 minut i odsłonić co najmniej 18 proc. powierzchni skóry, czyli przedramiona i częściowo nogi. Nie można też rozsmarowywać na ciele kremów z filtrami przeciwsłonecznymi, gdyż blokują one dostęp promieni słonecznych.
Produkty spożywcze z kolei dostarczają tylko niewielkich ilości witaminy D3. Chociaż więc warto uwzględniać w diecie tłuste ryby morskie, tran, żółtka jaj czy wątróbkę, to w okresie jesienno-zimowym oraz wtedy, gdy nasza skóra nie jest wystawiona na słońce, zaleca się stosowanie preparatów witaminowych. Najlepiej tych, które można określić jako witamina D3 lek, ponieważ ich jakość i skuteczność są dokładnie badane.
Dlaczego witamina D3 jest dla nas ważna?
Z pewnością większość z nas słyszała, jeszcze w szkole, że witamina D ma korzystny wpływ na układ kostny, pomaga bowiem we wchłanianiu wapnia i fosforu, co jest dla nich kluczowe. Od dawna wiemy, że jej niedobory grożą krzywicą u dzieci, a u starszych osób – osteoporozą i związanymi z tym złamaniami. Jednocześnie dzisiaj dzięki rozwojowi nauk medycznych jest coraz więcej dowodów na to, że witamina D, lek działający na cały organizm i to niezależnie od wieku, jest nam niezbędna.
Brak witaminy D nie spowoduje od razu śmierci, ale zwiększy prawdopodobieństwo różnych chorób: układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy, nadciśnienia, nowotworów, chorób autoimmunologicznych, stwardnienia rozsianego czy depresji.
Niedobór witaminy D3 dotyczy nawet 90% Polaków, dlatego również zdrowe osoby powinny zażywać tę witaminę, co ważne - codziennie.
Skutki niedoboru witaminy D3
Niedobór witaminy D, poza krzywicą u dzieci czy osteoporozą u dorosłych, może prowadzić też do osłabienie mięśni. Wtedy odczuwamy to jako ich drgania w nogach i ramionach, skurcze w łydkach i stopach, drgania powiek, a nawet osłabienie pracy mięśnia sercowego i arytmię serca. Brak witaminy D prowadzi też do zaburzeń nastroju i odporności. Obserwuje się wtedy nadmierną senność, ale i zaburzenia snu, obniżoną temperaturę ciała połączoną z wrażliwością na chłód, gorszą pamięć i koncentrację, słabsze widzenie, niepokój, poczucie bezradności, stany depresyjne i brak koordynacji, objawiające się między innymi niepewnością w staniu i chodzeniu.
Zachowanie odpowiedniego poziomu witaminy D jest ważne u kobiet w ciąży. Jej niedobór może zaburzać rozwój mózgu u płodu, a w konsekwencji prowadzić do trwałego uszkodzenia funkcji mózgowych.
W przypadku niedoboru witaminy D u niemowląt obserwuje się nadmierne spłaszczenie tyłu główki, spowodowane rozmiękaniem kości czaszki.
Badania wykazały powiązanie pomiędzy poziomem witaminy D, a chorobami tarczycy, szczególnie jej niedoczynnością. Ma to związek z chorobą Hashimoto, znacząco wpływając na jej rozwój.
Warto też zaznaczyć, że niedobór witaminy D sprzyja powstawaniu i rozwijaniu się otyłości.
Nadmiar może też zaszkodzić
Chociaż witamina D3 jest kluczowa dla zdrowia, jej nadmiar niesie ze sobą także pewne niebezpieczeństwa. Zbyt wysokie stężenie prowadzi do odkładania wapnia w tkankach, co może skutkować problemami z sercem, nerkami oraz układem nerwowym. Dlatego zażywać tę witaminę należy zgodnie z zaleceniami lekarza.
Odpowiedni poziom witaminy D3
Jeśli wiemy, jaki poziom witaminy D mamy w organizmie, wtedy precyzyjnie można dobrać odpowiednią dawkę do codziennego zażywania. Im większy deficyt, tym dawka powinna być większa. Za optymalne uznaje się stężenie tej witaminy we krwi od 30 do 50 nanogramów na mililitr. Warto więc oddać krew do badania i w ten sposób dowiedzieć się, jaką dawkę witaminy D powinniśmy w kontrolowany sposób zażywać.
Dla osób otyłych rekomenduje się wyższe dawki witaminy D na dobę, a to dlatego, że dobrze rozpuszcza się ona w tłuszczach. A nadmiar tkanki tłuszczowej jest dla witaminy D jak gąbka, która wysyca się nią i dlatego nie trafia do krwiobiegu, pozbawiając organizm oczekiwanego efektu.
Wpływ witaminy D3 na organizm jest, jak widać, bardzo duży, a konsekwencje jej nieodpowiedniego poziomu są czasem bardzo poważne. Skutki długotrwałego niedoboru witaminy D3 mogą być nieodwracalne, dlatego tak ważne jest kontrolowanie i odpowiednia suplementacja w okresie, kiedy zapotrzebowanie na witaminę D3 nie może zostać zaspokojone w naturalny sposób.
Fot. Freepik
